سایت مهندسین و دانشجویان عمران
فایلهای کاربردی مهندسی عمران
سایت مهندسین و دانشجویان عمران
فایلهای کاربردی مهندسی عمرانکلیسای سنت استپانوس
یکی از دره های تاریخی ، طبیعی و در عین حال مقدس حاشیه ی ارس، دره شام هست که از محل تلاقی رودخانه های ارس و آق چای تا نزدیکی های شهر خوی امتداد می یابد. این ناحیه در طول سالیان متمادی بخاطر شرایط محیطی خوب و مستعد ، همواره مورد توجه بوده و مجتمع های زیستگاهی مختلفی در آن شکل گرفته ، دره شام در گذشته دارای سکنه بوده ولی به مرور بر اثر کمبود امکانات خالی از سکنه شده است. مرحوم امیل هاکوپیان در یکی از مقالات خود ضمن شرح و توصیف کلیسای سنت استپانوس بناهای تاریخی موجود در دره شام را اینگونه عنوان می کند :
زیارتگاه هوانس مقدس علیا ، زیارتگاه سرکیس مقدس ، کلیسای گئورگ مقدس و زیارتگاه جرجیس
از دیگر بناهای تاریخی حاسیه ای ارس بغیر از کلیساهای مذکور و سنت استپانوس می توان به کلیسای چوپان ، پل سنگی ضیاالملک ، کاروانسرای خواجه نظر ، مجموعه کردشت ، برج دوزال و... اشاره کرد.
کلیسای سنت استپانوس
استپانوس مقدس یکی از اولین مسیحیان مومن بوده که بخاطر ایمان به خدا به شهادت رسید.استپانوس در میان مسیحیان سمبل ایمان راسخ بوده و به او لقب ناخاوکا ، یعنی نخستین شهید داده اند و این کلیسا به یاد وی به نام سنت استپانوس نامگذاری شده است.
کلیسای سنت استپانوس در 19 کیلومتری غرب جلفا در محلی به نام قریه قزل وانک صومعه قرمز واقع شده است.بنای کلیسا در داخل دژی استوار واقع شده که به مجموعه بناهای موجود در درون این دژ وانک استپانوس مقدس می گویند.این کلیسا علاوه بر اینکه مکان اجرای مراسم مذهبی محسوب می شد ، محل اجتماع طلاب ، خطاطان ، خوشنویسان ، نقاشان ، تذهیب کاران ، فلاسفه ، نویسندگان ، مورخین و دانشمندان بوده است. تاریخ دقیق تاسیس کلیسای سنت استپانوس کاملا مشخص نیست. عده ای آن را از بناهای اوایل مسیحیت می دانند و برخی بنای آن را به دوره صفویه نسبت می دهند ، در حالی که شیوه معماری بنا ، مصالح ساختمانی و تزئینات بکار رفته در آن موید این مطلب است که کلیسا همانند و همزمان با کلیساهائی چون طادئوس در خلال قرون چهارم تا ششم هجری (دهم تا دوازدهم میلادی) ساخته شده و ساخت معماری آن تلفیقی از شیوه های مختلف معماری اورارتو ، اشکانی و رومی می باشد که به شیوه ارمنی معروف است.
این بنا جندین بار مورد مرمت واقع شده ، در جریان جنگهای سی ساله ایران و روس این بنا توسط نایب السلطنه عباس میرزا در سال 1247 هجری قمری مورد مرمت و باز سازی قرار گرفته است ودر جریان این مرمت ها ، روستای دره شام از شخصی بنام محبعلی نخجوانی خریداری و وقف کلیسا شده است.شرح این وقف در کتیبه ای به زبان فارسی در سر درب ورودی کلیسا وجود دارد .مجموعه سنت استپانوس از 4 بخش : کلیسا ، کلیسای قدیمی ، دیرها و حصار دور آن تشکیل یافته است.
درون نمازخانه کلیسا نقاشیهای زیبایی بر روی بستر گچی نقش بسته اند که در دوره صفویه و قاجار شکل گرفته اند ، محتوای این نقاشیها شامل : نقوش اسلیمی و فرشته های شش بال هستند که زیبایی و جلوه خاصی به سقف بنا داده اند.فضای داخل کلیسا به صورت صلیب می باشد و از سه قسمت ایوان ، نمازخانه و محراب تشکیل شده است ، از جمله تزئینات درون بنا سه نمازگاه سنگی انفرادی است که از آثار دوره قاجاریه به حساب می آیند.
سرتاسر دیوارهای خارجی کلیسا پوشیده از حجاری ها ، طاقنما ها ، نیم ستونها و مقرنس کاری های بسیار زیاد است.در چهار دیوار خارجی بنا نقش برجسته های بسیار زیبا دیده می شود.در ضلع شرقی کلیسا سنگسار کردن استپانوس مقدس ، در ضلع غربی مصلوب شدن حضرت مسیح ، در ضلع شمالی عروج حضرت مسیح و در ضلع جنوبی طفولیت حضرت عیسی در آغوش حضرت مریم دیده می شود.
