هدف اصلی از انتخاب و طراحی سدهای خاکی به صورت منطقهبندی شده، استفاده حداکثر از مصالح موجود محلی، بهمنظور به حداقل رسانیدن هزینههای اجرایی سد است. از نظر فنی، معمولا مصالح ریزدانه نفوذناپذیر (رسی ـ سیلتی) در مقایسه با مصالح درشت دانه نفوذپذیر (قلوه سنگ، شن وماسه) مقاومتبرشی کمتری دارند و در حین ساخت بیشتر در معرض ایجاد فشار آب منفذی و مسائل ناشی از نشت آب میباشند. از این رو حداقل حجم بدنهسد و طبیعتا کمترین هزینه ساخت هنگامی حاصل میشود که استفاده از مصالح ریزدانه در ساخت بدنهسد به حداقل رسیده و به یک هسته نازک مرکزی یا هسته نازک شیبدار به سمت بالا دست محدود شود. بقیه حجم بدنهسد باید از مصالح درشتدانه نفوذپذیر با مقاومتبرشی بیشتر ساخته شده و با تعبیه فیلتر مناسب از هسته جدا گردد. بدینترتیب سدهای خاکی غیر همگن میتوانند با هسته مرکزی قائم یا هسته شیبدار به سمت بالادست با ویژگیهای زیر طراحی شوند:
ادامه مطلب ...از نظر کمیت و کیفیت مصالح مورد استفاده، سدهای خاکی به سه گروه به شرح زیر تقسیم میشوند:
سدهای خاکی همگن
سدهای خاکی غیر همگن (منطقه بندی شده(
سدهای سنگریز با غشای نفوذ ناپذیر یا سدهای خاکی غشایی
از آنجا که انتخاب نوع سدخاکی به طور کلی تابع کمیت و کیفیت مصالح موجود و شرایط پی است، هر یک از گروهای فوق به طور جداگانه تشریح میشوند.
ادامه مطلب ...همانگونه که در قسمتهای قبل تشریح شد، سدهای نوع خاکی به دلیل تحمل نیروها از طریق وزن، دارای مقطع ذوزنقهای شکل هستند واجزای اصلی متشکله آنها را میتوان در چهار بخش به شرح زیر دستهبندی کرد:
ادامه مطلب ...
سدهای خاکی
سدهای نوع خاکی متشکل از مصالح طبیعی بدون ملات میباشند، بنابراین بدنه سد به دلیل یکپارچه نبودن قادر به تحمل نیروهای خمشی وکششی نیست و کلیه نیروها از طریق وزن بدنه سد و یا کمک مقاومت برشی مصالح تحمل میشوند. از طرف دیگر به دلیل انعطافپذیری قابلتوجه مصالح فاقد ملات و یکپارچه نبودن بدنه، اساسا سدهای نوع خاکی را میتوان روی هر نوع پی و در محلهایی که امکان ساخت سدهای بتنی وجود ندارد، احداث کرد.
به طور کلی، در سالهای اخیر ساخت سدهای نوع خاکی به دلایل زیر به عنوان متداولترین روش سدسازی در بیشتر کشورها مورد استفاده قرار گرفتهاست:
ادامه مطلب ...در یک تقسیم بندی هدف از ساخت سد را یک یا چند مورد از موارد زیر تشکیل می دهد.
الف – کشاورزی (تامین آب مورد نیاز کشاورزی، احیاء اراضی موات و نیمه موات)
ب – تامین آب شرب و بهداشتی
ج – مصارف صنعتی و رفع نیازهای جریان مربوط
د – کنترل سیلاب و تنظیم جریان رودخانهها و سیلابها
ک – نیروگاههای برق آبی
ل – افزایش ارتفاع جهت انحراف آب
م – کشتیرانی و حمل و نقل
و – حفظ محیط زیست حیوانات وحشی